Wim Albers over De Ongrijpbare Zekerheid – Over de relatie tussen filosofie en statistiek

Alweer bijna veertig jaar geleden koos ik ‘De Ongrijpbare Zekerheid’ als titel voor mijn oratie. Het lijkt er niet echt op dat we sindsdien meer grip gekregen hebben … Alle reden dus om hier wat over te filosoferen. Nog veel eerder, in 1724, precies drie eeuwen geleden dus, werd Immanuel Kant geboren. Een feestelijke en gepaste aanleiding om enkele van zijn beroemde vragen hier als uitgangspunt te gebruiken. Bij ‘wat kan ik weten’ stuiten we dan prompt op het toeval. Is dat wel echt ‘kan-niet-weten’, of toch soms/vaak/altijd ‘nog-niet-weten’? En hoe zit het met toeval versus wonder, dus met het ‘kan-niet-waar-zijn’? Met ‘wat moet ik doen’ belanden we vervolgens bij wat er misgaat bij het toepassen van mijn prachtige vak. Ethische kwesties dus: wat moet/mag/kan een statisticus zoal doen om ‘Fakes from Figures’ te vermijden? Aan de hand van wat tegen-intuïtieve puzzels voer ik u langs wat populaire valkuilen. Zo ‘mag ik hopen’ met mijn verhaal toch voor wat Verlichting te zorgen …

Prof. dr. W. (Wim) Albers (1949) was van 1984 tot 1988 hoogleraar Statistiek bij de faculteiten Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van de toenmalige Rijksuniversiteit Limburg. Aansluitend was hij tot zijn emeritaat in 2012 hoogleraar Statistiek en Kansrekening bij de (sub)faculteit Toegepaste Wiskunde van de Universiteit Twente. Door de jaren heen richtte zijn onderzoek zich op het ontwikkelen van nieuwe wiskundige methoden voor een breed scala aan onderzoeksgebieden (medisch, psychometrisch, technometrisch, verzekeringswiskundig, etc.). Ook het geven en ontwikkelen van onderwijs vormde een veelzijdige en afwisselende taak: voor bijna alle soorten studenten is het zinvol om iets (en vaak ook nog wel wat meer …) van statistiek te begrijpen. Daarnaast was er permanente aandacht voor de impact van statistiek, wat bijvoorbeeld tot uiting kwam in een jarenlange betrokkenheid bij het Studium Generale-programma van de Universiteit Twente.